Το Υπουργείο Ναυτιλίας...

Η εμπορική ναυτιλία είναι η μοναδική διεθνής εμπορική δραστηριότητα στην οποία διακρίνεται η Ελλάδα σταθερά τα τελευταία 100 χρόνια. Λόγω της σπουδαιότητάς της για την χώρα, η Πολιτεία συνέστησε από νωρίς αυτόνομο διοικητικό φορέα για την προάσπιση των ελληνικών ναυτιλιακών συμφερόντων και των Ελλήνων ναυτικών που, πέραν της οικονομικής, έχουν μεγάλη στρατηγική σημασία όπως έχει αποδειχθεί σε καιρούς συρράξεων.

Ετσι, συνεστήθη αυτοτελές υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, που ιδρύθηκε αρχικά ως υφυπουργείο το 1936, μετά τον αποχωρισμό του από το μέχρι τότε υφιστάμενο υπουργείο Ναυτικών και ονομάστηκε υπουργείο με τον Α.Ν. 3268/44 το 1944. Την αυτοτέλειά του διατήρησε από τότε έως πρόσφατα, με ένα μικρό διάλειμμα 2 ετών μεταξύ 1971 και 1973 (όταν είχε συγχωνευτεί με το υπουργείο Συγκοινωνιών), συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια η ελληνική πλοιοκτησία (υπό την ελληνική ή ξένη σημαία) έφθασε να διαχειρίζεται το 20% περίπου του παγκόσμιου εμπορικού στόλου. Η ελληνική σημαία είναι τέταρτη παγκοσμίως σε αριθμό νηολογήσεων και πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ενωση αντιπροσωπεύοντας το 50% του ευρωπαϊκού στόλου. Το ναυτιλιακό συνάλλαγμα που εισρέει στη χώρα μας είναι η μεγαλύτερη πηγή συναλλάγματος, ξεπερνώντας κατά πολύ ακόμα και τον τουρισμό, που θεωρείται η μοναδική παραγωγική ελληνική «βιομηχανία».

Ενόψει αυτής της επιτυχημένης πορείας (που οι ξένοι αποκαλούν «το ελληνικό θαύμα») θα ανέμενε κανείς από τη νέα κυβέρνηση να διατηρήσει ή και να ενισχύσει το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, αν μη τι άλλο, εις αναγνώρισιν της σπουδαιότητας για την Ελλάδα της εμπορικής αυτής δραστηριότητας και επιπλέον για την προάσπιση των ελληνικών θέσεων στα διεθνή fora.

Αντιθέτως, με το Π.Δ. 185/6.10.09 το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας «συγχωνεύθηκε» με τα υπουργεία Οικονομίας και Ανάπτυξης στο νέο υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Παρά το ότι η συγχώνευση αυτή επιχειρείται να παρουσιαστεί ως αναβάθμιση, στην πράξη το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας έχει καταργηθεί διότι δεν υπάρχει αυτοτελής διοικητική αρχή για να παρακολουθεί έγκαιρα τα θέματα της ελληνικής ναυτιλίας και να δίνει επίκαιρες λύσεις. Είναι ενδεικτικό, εξάλλου, ότι ακόμα και στα ΜΜΕ (κυρίως στο ραδιόφωνο) η αναφορά στη νέα υπουργό κ. Κατσέλη γίνεται συχνά ως υπουργού Οικονομίας μόνο, ή (το πολύ) Ανταγωνιστικότητας.

Το τελικό χτύπημα επήλθε με την αποξήλωση του Λιμενικού Σώματος από το τέως υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Οι αξιωματικοί Λ.Σ. ανταποκρίνονται πλήρως και με επιτυχία στην πολυποίκιλη αποστολή τους, γιατί συνδυάζουν πανεπιστημιακή μόρφωση και ναυτική εκπαίδευση, λειτουργούν δε με στρατιωτική οργάνωση, η οποία δεν επιτρέπει τη χαλάρωση που παρατηρείται σε πολλές άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο ότι γενικός γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού του ΟΗΕ, γνωστού ως Ι.Μ.Ο. (International Maritime Organization), που έχει την πρωτοβουλία όλων των διεθνών ναυτιλιακών συμβάσεων, είναι σήμερα για δεύτερη θητεία ο κ. Ευθύμιος Μητρόπουλος, πρώην αξιωματικός Λ.Σ.

Παρά ταύτα, η διοικητική αναμόρφωση που έγινε με το Π.Δ. 184/6.10.09 αποξηλώνει το Λ.Σ. από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το θέτει υπό το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, περιορίζοντάς το έτσι σε αστυνομικά μόνο καθήκοντα, καταργώντας το πολύτιμο διοικητικό έργο που έως τώρα επιτελούσε στη στήριξη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας. Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης είναι να μείνουν όλες οι διευθύνσεις του τέως ΥΕΝ χωρίς καμία απολύτως στελέχωση. Αυτό αναμένεται να προκαλέσει αναταραχή και πολλά προβλήματα, διότι θα απαιτηθεί πολύς καιρός ώστε οι όποιοι αντικαταστάτες (κατά πάσα πιθανότητα δημόσιοι υπάλληλοι) να φθάσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο γνώσης του αντικειμένου σε έναν τομέα που έχει πολλές ιδιαιτερότητες.

Γιαννης Μαρκιανος-Δανιολος - Δικηγόρος