 |
| Τὸν ἄρχοντα τριῶν δεῖ μεμνῆσθαι |
(Νεοεκλεγέντες - Πρώην - Μελλοντικούς &...... Επίτιμους)
_______________________________________
Άρχοντα θέλω να στο πω:
μην είσαι υπερόπτης,
όπως για ξίφος κοφτερό
ποζάρει ο χαρτοκόπτης!
Η εξουσία, όπως λένε τα λεξικά, είναι κυριαρχική δύναμη∙ παρέχει τη δυνατότητα σε κάποιο να επιβάλλει τη θέλησή του σε άλλους ή ό,τι κρίνει σύμφωνο με το νόμο.
Κατά τον Αριστοτέλη «τὸ ἄρχειν ἤδιστον και οὐδεμία ἡδονὴ ἐγγυτέρω τοῦ θείου ἢ ἡ περὶ τᾶς τιμᾶς εὐφροσύνη», το να κυβερνάς είναι γλυκύτατο πράγμα, αποφαίνεται ο Ξενοφών.
Εξάλλου, ο Ισοκράτης, στο «Περί αντιδόσεως», λέει ότι οι πάντες πράττουν όλα χάριν ηδονής ή κέρδους ή τιμής∙ έξω από αυτά δεν βλέπει άλλη επιθυμία να υπάρχει εις τους ανθρώπους: «ἐγὼ μὲν οὒν ἡδονῆς ἢ κέρδους ἢ τιμῆς ἕνεκα φημὶ πάντας πράττειν∙ ἔξω γὰρ τούτων οὐδεμίαν ἐπιθυμίαν ὁρῶ τοὶς ἀνθρώποις».
Αλλά, επί κακής σημασίας, κατάχρηση εξουσίας, οδηγεί σε αλαζονεία, γενεσιουργός αιτία για σφάλματα και αστοχίες. Ο άρχοντας γίνεται υπερόπτης, όπως ο Δαρείος. Και για να θυμηθούμε τους καβαφικούς στίχους:
«Ὅμως μὲς σ’ ὅλη του τὴν ταραχὴ καὶ τὸ κακό, ὑπεροψίαν καὶ μέθην θὰ εἶχεν ὁ Δαρεῖος.»
Τώρα, η επικείμενη ανάληψη των νέων Ηγεσιών, καθιστά επίκαιρη σχετική ρίμα του αείμνηστου Κωστή Φραγκούλη – Ανταίου, γραμμένη 22 χρόνια πριν, την οποία, εις μνημόσυνον, παραθέτουμε:
«Ως είναι η τρίχα του Σαμψών
είναι κι η εξουσία∙
όταν την κοψ’ η Δαλιδά
πέφτεις σε αφασία.
Στη θέση σου όταν κάθεσαι
για όλους είσαι ο ΕΝΑΣ,
μα όταν σου την πάρουνε
δε σε θωρεί κανένας.
Η εξουσία δυνατό σε κάνει
- μα θυμήσου
μόλις σ’ αφήσει χάνεται
μαζί κι η δύναμή σου.
Γι’ αυτό να είσαι προσηνής,
σωστός, ποτέ των άκρων
προς πάντας δε μειλίχιος,
φιλών και όχι δάκνων.»
Ακόμη ο νεοεκλεγείς Αρχηγός ας έχει υπόψη του τη φράση “sic transit gloria mundi”, δηλαδή έτσι παρέρχεται η δόξα του κόσμου. Η φράση λέγεται προς τον Πάπα, κατά τη στιγμή της εκλογής του, για να του υπενθυμίζει ότι η ανθρώπινη δόξα είναι εφήμερη.
«Πάσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου∙ ἐξηράνθη ὁ χόρτος, καὶ τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσε» (1η Πέτρου Α 24).
Βέβαια, πάντα επίκαιρο είναι και το ρητό του Αγάθωνος (τραγικός ποιητής του 5ου π.Χ. αιώνα): «τὸν ἄρχοντα τριῶν δεῖ μεμνῆσθαι∙ πρώτον μὲν ὅτι ἀνθρώπων ἄρχει∙ δεύτερον κατὰ νόμους ἄρχει∙ τρίτον ὅτι οὐκ ἀεὶ ἄρχει», και σε ελεύθερη μετάφραση: Ο άρχων πρέπει να έχει κατά νουν τρία πράγματα∙ πρώτον, ότι διοικεί ανθρώπους (με τις ατέλειες και τις αδυναμίες τους, με παράπονα δίκαια ή και παράλογα, αλλά πάντως πνευματικά όντα και όχι ζώα)∙ δεύτερον, ότι διοικεί σύμφωνα με τους υφιστάμενους νόμους της πολιτείας (γραπτούς και άγραφους) και συνεπώς είναι απαράδεκτο να εκτρέπεται σε υπερβασίες, αυθαιρεσίες και αδικίες και, τρίτον, ότι δεν είναι αιώνιος άρχων, κάποτε θα εκπέσει της αρχής και πρέπει ως εκ τούτου, να είναι πολύ προσεκτικός εις τρόπον ώστε, όταν απομακρυνθεί της εξουσίας να έχει αφήσει αγαθές εντυπώσεις, τόσο για τις ικανότητές του, όσο και για τις αρετές του.
Είναι σημαντικό οι ηγέτες να λειτουργούν ως παράδειγμα : «τὸ τῆς πόλεως ὅλης ἦθος ὁμοιοῦται τοὶς ἄρχουσιν» ή όπως λέει ο λαός «το ψάρι βρωμάει απ’ το κεφάλι». Και είναι φοβερό να διοικούν οι χειρότεροι τους καλύτερους και ανάξιο να κυβερνούν οι ξένοι τους γηγενείς (από τον «Πανηγυρικόν» και «Προς Νικοκλέα» του Ισοκράτη).
Τέλος, το υπέροχο «δεῖ τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα, παυόμενον ἀρχῆς, μὴ πλουσιότερον γεγονέναι» - αποδίδεται στον Βίαντα τον Πριηνέα.
Με θαλασσινούς χαιρετισμούς,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου