Οι αφανείς σπατάλες του κράτους

αναδημοσίευση από kathimerini.gr

Tου Πασχου Μανδραβελη

Η φτώχεια δεν φέρνει μόνο γκρίνια. Μερικές φορές συνετίζει. Μπορεί να εξορθολογίσει λειτουργίες και χρόνιες πρακτικές, όπως για παράδειγμα αυτές των σωμάτων ασφαλείας. Στην Ελλάδα έχουμε αναλογικά με την υπόλοιπη Ευρώπη τον μεγαλύτερο αριθμό αστυνομικών: 55.000 για ένα πληθυσμό 10 εκατομμυρίων. Τους σπουδάζουμε, τους εκπαιδεύουμε, τους πληρώνουμε και μετά τους κάνουμε κλητήρες. Μέρος της δουλειάς των αστυνομικών (όπως έγραψε στις 24/2/2010 η «Καθημερινή») είναι και η επίδοση δικογράφων. Τα σώματα ασφαλείας είναι μια εστία σπατάλης ανθρώπινων πόρων. Το Λιμενικό, για παράδειγμα, αντί να ελέγχει τις παραβάσεις στη θάλασσα ασχολείται με την ηχορρύπανση στη στεριά. Και η Πυροσβεστική αντί να σβήνει φωτιές, ασχολείται με την αποψίλωση οικοπέδων.

Επρεπε να έρθει η κρίση, λοιπόν, για να διαπιστώσουμε ότι δεν χρειαζόμαστε ταξιαρχία στην Κρήτη και ότι όταν επενδύουμε τόσα λεφτά στην εκπαίδευση των αστυνομικών είναι καλύτερο να ασχολούνται με την πάταξη του εγκλήματος, παρά με τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό.

Η σπατάλη είναι διάσπαρτη στην ελληνική Δημόσια Διοίκηση. Αν αθροιστούν οι αχρείαστες δαπάνες του κράτους πιθανότατα θα φτάσουμε σε νούμερα που θα κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος του ελλείμματος. Αν, μάλιστα, αντιμετωπιζόταν κατά το παρελθόν μπορεί να μην χρειαζόμασταν ένα τόσο αυστηρό πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας. Παντού και πάντα όμως κυριάρχησε μια εκδοχή του «ωχ αδελφέ» που λέει: «Καλά! Αυτό είναι το πρόβλημα της Ελλάδος;» Υπολογίζεται ότι οι μισοί εγγεγραμμένοι στα πανεπιστήμια (περί τους 200.000) είναι «αιώνιοι φοιτητές». Οταν επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου τέθηκε το θέμα η αντίδραση των περισσοτέρων ήταν «μα αυτό είναι το πρόβλημα των ΑΕΙ; Ετσι κι αλλιώς αυτοί δεν πατάνε στα μαθήματα και συνεπώς δεν κοστίζουν τίποτε». Φυσικά αυτό δεν είναι ΤΟ πρόβλημα των πανεπιστημίων, αλλά είναι ένα από τα προβλήματα. Η ελληνική «ιδιαιτερότητα» έχει κόστος γραφειοκρατίας, κόστος δυσλειτουργίας (άλλο να ξέρει κανείς πόσους φοιτητές θα περιμένει στις εξετάσεις για να προγραμματίζει αίθουσες, δυναμικό επιτηρητών κ. λπ. και άλλο να του προστίθενται ξαφνικά 50 ή 100) κι ένα αφανές μακροχρόνιο κόστος στην οικονομία. Είναι διαφορετικό να βγαίνουν από τα ΑΕΙ μηχανικοί που έχουν πάρει τα μαθήματα με τη σειρά κι έχουν μάθει πέντε πράγματα και διαφορετικό να έχεις μηχανικούς που στη χάση και στη φέξη δίνουν κάποιο μάθημα. Αυτό το αφανές κόστος έχει χαντακώσει την παραγωγικότητα. Ναι, θα συμφωνήσουμε ότι και οι ταξιτζήδες είναι επαγγελματίες και πρέπει να βγάλουν ένα μεροκάματο, αλλά επιτρέποντάς τους να μπαίνουν στις λεωφορειολωρίδες καθυστερούν χιλιάδες άλλους που άλλως θα παρήγαγαν ή θα ξεκουραζόταν. Η μείωση της ταχύτητας των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς κατά 50% είναι εκατομμύρια χαμένες εργατοώρες κάθε μέρα. Και δεν είναι μόνο αυτό: η χωλή αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς την περιφέρεια δεν προσθέτει μόνο μερικούς χιλιάδες υπαλλήλους στα υπουργεία, αλλά και χιλιάδες αυτοδιοικητικούς. Οι δήμαρχοι, μαζί με κάποιους υπαλλήλους, τις μισές μέρες της εβδομάδας βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας διότι αλλιώς οι υποθέσεις των δήμων δεν προχωρούν. Αυτή τη σπατάλη πρέπει με θεσμικές τομές να αντιμετωπίσουμε. Οχι μόνο για να διορθώσουμε τα νούμερα, αλλά για να διορθωθεί η οικονομία.