H Πάτρα μετρά τις πληγές της άλλη μία φορά

Της Λινας Γιανναρου

Η αλληλουχία των γεγονότων είναι συνήθως η εξής: τραγωδίες, συλλήψεις, συσκέψεις, ρεπορτάζ. Και πάλι από την αρχή. Το μεταναστευτικό μοιάζει πια άρρηκτα συνδεδεμένο με την Πάτρα – σαν να ήταν πάντα εκεί, εγγενές πρόβλημα της αχαϊκής πρωτεύουσας που, από ένα παιχνίδι της γεωγραφίας, αποτελεί τη βασική πύλη εξόδου από τη χώρα. Γιατί δεν είναι μόνο οι Αρχές που δεν θέλουν χιλιάδες πρόσφυγες να στοιβάζονται στους άτυπους καταυλισμούς της πόλης – ούτε οι ίδιοι θέλουν να μείνουν.

Γι’ αυτό και με πικρό χαμόγελο άκουσαν οι Πατρινοί τις δηλώσεις Παπουτσή για ανέγερση φράχτη στον Εβρο. «Εδώ η πόρτα ανοίγει προς τα έξω», όπως θα πει σκωπτικά στην «Κ» στέλεχος των τοπικών αρχών. «Και δεν κλείνει ποτέ». Η Πάτρα αναρρώνει σήμερα από τον νέο γύρο αιματηρών συμπλοκών που ξέσπασαν πριν από λίγες εβδομάδες μεταξύ μεταναστών – κυρίως Αφγανών, Σομαλών και Πακιστανών. Μήλον της Εριδος, τι άλλο, τα καλά πόστα γύρω από την περίφραξη του λιμανιού. Οι θέσεις που εξασφαλίζουν περισσότερες πιθανότητες ασφαλούς επιβίβασης σε κάποιο από τα φορτηγά που νυχθημερόν μπαρκάρουν στα πλοία. Εάν τα καταφέρουν, οι κρυψώνες στα καράβια είναι πολλές – μέχρι και σε αεραγωγούς έχουν εντοπιστεί. Δεν ξέρουν τον προορισμό, εύχονται απλώς να είναι η Ιταλία.

Με τον αριθμό των λαθρομεταναστών και των προσφύγων που ζουν στην Πάτρα να έχει εκτιναχθεί πάλι περί τους 2.000, οι τελευταίες συγκρούσεις έμοιαζαν λίγο σαν τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της αντοχής της πόλης. Δεκάδες άτομα τραυματίστηκαν, βιτρίνες και αυτοκίνητα έσπασαν, αφήνοντας βαριά και δυσάρεστη οσμή στα φετινά Χριστούγεννα. «Η κατάσταση, όπως αντιλαμβάνεστε, χρήζει άμεσης αντιμετώπισης από την κυβέρνηση, καθώς τείνει να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Πατρέων κ. Γιάννης Δημαράς. Το πρόβλημα είναι οξύ «ιδίως το τελευταίο χρονικό διάστημα, οπότε και καταγράφονται άκρως ανησυχητικά περιστατικά λόγω της ύπαρξης και δράσης αντιμαχόμενων μεταξύ τους ομάδων που συγκρούονται βίαια ή εμπλέκονται σε έκνομες πράξεις, καθώς γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από συγκεκριμένα κυκλώματα».

Σε πρόσφατη σύσκεψη, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρ. Παπουτσής διαβεβαίωσε τη δημοτική αρχή ότι έως τα τέλη Απριλίου θα έχει γίνει η προμήθεια του ειδικού σκάνερ ανίχνευσης ανθρώπινης ζωής, με το οποίο θα είναι δυνατός ο έλεγχος όλων των φορτηγών που θα επιβιβάζονται στα πλοία της γραμμής Πάτρα - Ιταλία και κατά συνέπεια η ανίχνευση των μεταναστών, ενώ δεσμεύτηκε για ενίσχυση του δυναμικού του Λιμενικού Σώματος έτσι ώστε να θωρακιστεί το λιμάνι και να καταστεί απαγορευτική η είσοδος για τους μετανάστες. «Για πρώτη φορά δείχνει να διαμορφώνεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και αυτό είναι κάτι που μας ικανοποιεί», λέει ο κ. Δημαράς.

Ομως, οι γνωρίζοντες εκτιμούν ότι εάν το πρόβλημα της μετανάστευσης δεν αντιμετωπιστεί συνολικά, η Πάτρα και η Αθήνα, όπου συσσωρεύονται οι περισσότεροι από τους παράτυπα εισερχόμενους στη χώρα, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν την ίδια κατάσταση, με απρόβλεπτες συνέπειες. «Οπου υπάρχει συνωστισμός προσφύγων και μεταναστών, είναι μοιραίο ότι θα ξεσπούν τέτοιου είδους επεισόδια», λέει στην «Κ» η δικηγόρος και πρόεδρος της Ελληνικής Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα - «Πλειάδες» κ. Ηλέκτρα Κούτρα. «Είναι άνθρωποι που ζουν στην εξαθλίωση, χωρίς κανένα δικαίωμα, ούτε καν στα χαρτιά. Είναι σαφές ότι αυτό θα κάνει έκρυθμη την κατάσταση».

Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός μεταναστών που συνελήφθησαν να διασχίζουν τα ελληνοτουρκικά σύνορα αυξήθηκε κατά 372% σε σχέση με το 2009. Μόνο στην Αθήνα, το καλοκαίρι, έφταναν με κάθε μέσο περί τους 400 μετανάστες την ημέρα! Στην πλειονότητά τους είναι πρόσφυγες, άνθρωποι που δεν μπορούν να απελαθούν διότι στις πατρίδες τους κινδυνεύουν. «Δεν έρχονται για τουρισμό», καταλήγει η ίδια.

H ευθύνη της Ε.Ε. και τα κυκλώματα

Τείχος στον Εβρο, θωράκιση λιμανιού στην Πάτρα... Οσοι δεν φοβούνται να αγγίξουν την «καυτή πατάτα» του προσφυγικού ζητήματος ξέρουν ότι όσο η Ελλάδα παραμένει η χώρα που διαχειρίζεται τον κύριο όγκο των παράτυπα εισερχομένων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το πρόβλημα σε βόρεια Ελλάδα, Πάτρα και Αθήνα δεν θα λυθεί. «Οσο περισσότερα εμπόδια βάζουμε τόσο περισσότερα θα κερδίζουν τα κυκλώματα που φέρνουν αυτούς τους ανθρώπους εδώ», τονίζει στην «Κ» η δικηγόρος κ. Ηλέκτρα Κούτρα, η οποία έχει αναλάβει να αναδείξει τη συλλογική ευθύνη της Ε.Ε. στο ζήτημα, έχοντας ήδη καταθέσει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων εναντίον κράτους-μέλους που αρνήθηκε να δεχθεί πρόσφυγες στη δικαιοδοσία του (πρεσβεία). «Κανένα κράτος μόνο του δεν θα μπορούσε στην Ευρώπη να διαχειρίζεται τους αριθμούς προσφύγων που διαχειρίζεται η Ελλάδα».

Μέσω της οργάνωσης Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, επίσης, η κ. Κούτρα ετοιμάζει και νομοθετική «αντεπίθεση», με συγκεκριμένη πρόταση ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η πρόταση (που μπορεί κανείς να διαβάσει και να υπογράψει στο www.hahur.com) προβλέπει τη λειτουργία γραφείου της ευρωπαϊκής υπηρεσίας ασύλου και στην Ελλάδα, στο οποίο θα απευθύνονται οι πρόσφυγες με σκοπό να διοχετεύονται στις χώρες που επιθυμούν. «Είμαστε όλοι μαζί στο πρόβλημα και μόνο έτσι μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε».